Domowe zasady korzystania z urządzeń ekranowych

30 grudnia 2020

Korzystanie przez dzieci z urządzeń ekranowych takich jak telewizor, komputer czy smartfon ma ogromny wpływ na rozwój i funkcjonowanie organizmu młodego człowieka, w tym na kontakty z innymi. Nadmiar czasu spędzonego przed ekranami oraz dostęp do niewłaściwych treści może w istotny sposób zaburzać rozwój mowy, rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny. Często efektem niewłaściwego korzystania z urządzeń cyfrowych jest nadmierne pobudzenie dziecka i trudności w hamowaniu impulsów, trudności w nawiązywaniu kontaktów z innymi dziećmi w tym zachowania agresywne a także problemy w koncentracji uwagi i uczeniu się.

Jeśli zależy nam na tym, aby dzieci korzystały urządzeń ekranowych w sposób rozsądny, ułatwiający nabywanie ważnych umiejętności, powinniśmy towarzyszyć dzieciom podczas korzystania (szczególnie z urządzeń mających łączność z Internetem) oraz opracować zestaw reguł, które wyznaczą granice i ramy ich użytkowania w domu. Reguły powinny dotyczyć wszystkich domowników. Dzieci w dużej mierze uczą się poprzez naśladowanie dorosłych. Rodzice, świadomi swojej roli w tym procesie, mogą własnym zachowaniem dawać przykład właściwego korzystania z urządzeń ekranowych. Na nich też spoczywa odpowiedzialność za przestrzeganie ustalonych reguł.

Wskazówki pomocne w tworzeniu domowych zasad korzystania z urządzeń ekranowych

Zadbaj o ilość

Zadbaj o to, aby dzieci przed ukończeniem drugiego roku życia nie miały kontaktu z urządzeniami ekranowymi, w tym z tabletami i smartfonami.
Pilnuj, aby starsze dzieci nie korzystały z urządzeń mobilnych codziennie.
Ustal dzień lub dni w tygodniu (np. weekend) bez urządzeń ekranowych.
Pamiętaj, aby jednorazowo dzieci miały dostęp do urządzeń mobilnych nie dłużej niż 15–20 min, a dzienny kontakt z wszelkimi urządzeniami ekranowymi nie przekraczał (w zależności od wieku dziecka) od 30 do 60 min.
Uwzględniaj – podczas udostępniania dzieciom w wieku 3–6 lat urządzeń dotykowych – indywidualny etap rozwoju tych młodych osób.

Zadbaj o jakość

Umożliwiaj dzieciom korzystanie tylko ze sprawdzonych i dostosowanych do ich wieku treści.
Monitoruj aplikacje i materiały, do których mają dostęp zarówno w domu, jak i poza nim (np. podczas zabaw z rówieśnikami).
Sprawdzaj aplikację, zanim pokażesz ją dziecku.
Towarzysz dzieciom podczas korzystania z mediów elektronicznych.
Tłumacz, co się dzieje na ekranie urządzenia, a także wskazuj związek między treściami obecnymi w mediach a rzeczywistością.
Unikaj prezentowania dzieciom treści, w których akcja toczy się bardzo szybko. Zadbaj o to, aby chronić dzieci przed obrazami zawierającymi zbyt wiele migoczących i jaskrawych elementów. Nie są one bowiem dostosowane do etapu rozwoju dzieci i ich możliwości percepcyjnych.

Zadbaj o dobre nawyki

Pamiętaj o tym, aby nie udostępniać dzieciom urządzeń mobilnych minimum godzinę przed snem. Promieniowanie emitowane przez ekrany sprzętów elektronicznych (zwłaszcza tabletów i smartfonów) źle wpływa na zasypianie i jakość snu. Dziecięca sypialnia powinna być strefą bez elektroniki.
Pamiętaj, aby wyłączać urządzenia ekranowe, kiedy są nieużywane.
Nie należy traktować możliwości korzystania z urządzeń mobilnych jako nagrody, a zakazu ich używania – jako kary. W opinii dzieci taka postawa zwiększa atrakcyjność tych urządzeń i wzmacnia przywiązanie do nich.
Nie powinno się także wykorzystywać mediów elektronicznych do uspokajania maluchów, ponieważ może to negatywnie wpływać na zdolność opanowywania przez nie swoich emocji.
Nie używaj urządzeń mobilnych do motywowania dzieci (np. podczas jedzenia lub wykonywania jakichś zadań).

Zadbaj o relację

Do prawidłowego rozwoju dziecko potrzebuje bliskiej relacji z dorosłym (rodzicem, opiekunem), który jest wrażliwy na jego uczucia, potrzeby, który adekwatnie na nie odpowiada, który poświęca mu czas i uwagę, jest ciekawy jego świata, okazuje mu miłość i akceptację. Bezwarunkowa, niezakłócona uwaga rodzica, nastawionego na bycie z dzieckiem tu i teraz, rozwija wewnętrzne zasoby dziecka, wzmacnia jego pewność siebie i pozytywnie wpływa na jego odporność psychiczną.

Dobre relacje w rodzinie stanowią czynnik chroniący przez uzależnieniami behawioralnymi.

Opracowano na podstawie materiałów edukacyjnych Fundacji „Dajemy Dzieciom Siłę”.

Przydatne zasoby:

Autor: Beata Kwiatkowska - psycholog